هنگام نگارش متن پایان نامه یا مقاله و یا حتی کتاب که در اینجا بحث ما بیشتر مربوط به پایان نامه است هر جمله ای را که می نویسیم یا باید از خودمان باشد و اگر نه باید منبع آن را ذکر کنیم و اگر این کار را انجام ندهیم سرقت ادبی محسوب می شود برای همین در این مطلب قصد داریم اصول و قواعدی را که برای رفرنس نویسی باید رعایت شوند بیان کنیم.
اینکه برای نگارش پایان نامه از چه منابعی برای رفرنس دهی استفاده کنیم؟ کجاها باید به ذکر نام منبع اشاره کنیم؟ آیا لازم است دقیقاً جملاتی را که در منبع آورده شده استفاده کنیم؟ و بسیاری از سوالات دیگری که در رابطه با رفرنس دهی پایان نامه مطرح می شوند را به صورت جزئی به آنها خواهیم پرداخت.
رفرنس دهی پایان نامه چه ضرورتی دارد؟
یک پایان نامه استاندارد بسته به اینکه در مقطع کارشناسی ، کارشناسی ارشد و یا دکتری باشد بین حداقل 60 و حداکثر تا 250 صفحه است. محدودیت ایجاد شده و کثرت مطالب اجازه نمی دهد که بتوانیم وارد جزییات همه مسائل شویم و مجبوریم به خلاصه نویسی روی بیاوریم و با رفرنس نویسی خواننده ای را که علاقه مند به کسب اطلاعات بیشتری می باشد به سمت منبع هدایت کنیم.
جدای از این موارد به لحاظ اخلاقی هم انجام این کار ضروری است و ما نباید متنی را که قبلاً شخص دیگری نوشته به خودمان منتصب کنیم. آشنا کردن خواننده با ذهنیت دیگران از دیگر ضرورت های رفرنس نویسی هست. با توجه به ضرورت انجام این کار باید بدانیم که کجا و چه طور رفرنس دهی کنیم که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
از چه منابعی برای رفرنس نویسی و کجا باید استفاده کنیم؟
اینکه منبع اطلاعات نگارش شده در پایان نامه کجا باشد بسیار مهم است و ما باید از منابع معتبر برای رفرنس نویسی استفاده کنیم و هر منبعی ارزش رفرنس دهی ندارد.
معمولاً از کتاب های مرجع دانشگاهی ، مقالات تخصصی ، پایگاه های داده اینترنتی ، و پایان نامه های دیگر برای رفرنس دهی استفاده می شود. سعی کنید از مقالات معتبر برای رفرنس نویسی استفاده کنید بیشتر روی مقالات ژورنال ISI تمرکز کنید و از pdf ها یا مطالبی که در اینترنت موجود هستند و معلوم نیست از کجا آمده اند برای رفرنس نویسی جداً خودداری کنید.
حال اینکه از کدام یک از این منابع و کجا باید استفاده کرد جای بحث دارد. معمولاً فصل اول پایان نامه که به عنوان فصل مقدمه هم شناخته می شود بیشتر به بیان مساله پایان نامه ، تعاریف مقدماتی و شرح موضوعاتی می پردازد که دانستن آنها برای فهم بقیه مطالب پایان نامه لازم است.
در این فصل ما هنوز خیلی تخصصی وارد موضوع پایان نامه نمی شویم و مطالب تا حدودی روتین هستند و برای رفرنس دهی معمولاً از کتب معتبر دانشگاهی برای تعاریف و پایگاه های داده اینترنتی برای بحث های آماری استفاده می کنیم و کمتر مقالات تخصصی را رفرنس می هیم چون هنوز به طور کامل وارد جزییات نشده ایم.
در فصل دوم پایان نامه که با عنوان مرور ادبیات هم شناخته می شود برای رفرنس نویسی از مقالات تخصصی بیشتر استفاده می کنیم.
در فصل سوم که به عنوان ایده پیشنهادی پایان نامه شناخته می شود رفرنس نویسی بسیار اهمیت دارد چون در اینجا قرار است کاری که خودمان انجام می دهیم را شرح دهیم و اگر در جای خود به منبع اشاره نکنیم دزدی علمی محسوب خواهد شد پس باید بسیار احتیاط کنیم و دقیقاً مرزی را که بین کار خودمان و کاری که از پیش انجام شده است را مشخص نماییم.
فصل های بعدی که با عنوان نتایج شبیه سازی و فصل آخر تحت عنوان نتیجه گیری شناخته می شوند کمتر رفرنس نویسی در آنها انجام می شود چون قبلاً این کار انجام شده است و در این فصل ها بیشتر به شرح کاری که خودمان انجام داده ایم می پردازیم و اکثراً جاهایی که به مقایسه کار خودمان با کار دیگران می پردازیم رفرنس دهی لازم می شود.
شیوه ارجاع دهی در متن پایان نامه چه گونه باید باشد؟
برای رفرنس دهی پایان نامه نیازی نیست که دقیقاً جملاتی را که در منبع ذکر شده استفاده کنیم بلکه می توانیم درک خودمان از موضوع را نوشته به طوری که تغییری در معنا و مفهوم اصلی ایجاد نشود و فقط نحوه نگارش متن عوض شود و اگر بخواهیم دقیقاً جملات داخل یک رفرنس را نقل قول کنیم باید آنرا داخل گیوه (” “) قرار دهیم.
هنگام نگارش پایان نامه باید پیوستگی جملات حفظ شود و نباید فقط دنباله رو رفرنس بود به گونه ای که یک رفرنس تمام شود و سراغ رفرنس بعدی برویم و خواننده نتواند با موضوع ارتباط بگیرد بلکه می توانید یک پاراگراف را با درکی که از خواندن یک یا حتی چند منبع به دست آورده اید بنویسید و توضیحات اضافی که به نظرتان لازم است را هم بین جملات به کار ببرید و در انتهای پاراگراف به ذکر منبع یا منابع بپردازید.
برای ذکر نام منبع معمولاً نام خانوادگی نویسنده یا نویسندگان مقاله یا کتاب و سال انتشار آن و شماره رفرنس در متن پایان نامه را بیان کنیم کافیست.
اگر کتاب یا مقاله بیش از یک نویسنده داشته باشد نحوه رفرنس دهی باید عوض شود اگر دو نویسنده داشته باشد به ذکر نام خانوادگی هر دو می پردازیم ولی اگر بیشتر از دو نویسنده داشته باشد فقط نام خانوادگی نویسنده اول را می نویسیم مثلاً (رضوی و همکاران 2001). البته همیشه این کار ضروری نبوده و می توانیم فقط شماره رفرنس را بنویسیم و در انتهای متن پایان نامه به ترتیب فهرست رفرنس ها را لیست کنیم.
قواعد رفرنس نویسی در انتهای پایان نامه
در بخش فهرست منابع به ترتیب شماره گذاری که قبلاً در متن پایان نامه انجام گرفته است رفرنس ها را لیست خواهیم کرد. برای رفرنس دهی به مقالات روشهای زیادی وجود دارد ما در اینجا روش IEEE را شرح خواهیم داد.
حرف اول نام نویسنده اول نام خانوادگی نویسنده اول حرف اول نام نویسنده دوم نام خانوادگی نویسنده دوم … حرف اول نام نویسنده n ام نام خانوادکی نویسنده n ام – عنوان مقاله داخل گیومه “ ” – نام ژورنال مقاله یا کنفرانس برگذار شده – جلد مجله – شماره مجله – صفحه یا صفحات استفاده شده – ماه و سال انتشار
مثالهای زیر برای مقالات ژورنال و کنفرانس IEEE می باشد. در مقالات کنفرانسی اکثرا فقط سال انتشار ذکر می شود و ماه را معمولاً نمی نویسند.
S.Devarajan, L.Singer, D.Kelly, S.Decker, A.Kamath and P.Wilkins, “A 16-bit, 125 MS/s, 385 mW, 78.7 dB SNR CMOS Pipeline ADC” IEEE Journal of Solid-State Circuits, vol. 44, no. 12, pp. 3305-3313, December 2009.
B.V.Hieu, S.Beak, S.Choi, J.Seon and T.T.Jeong, “Thermometer-to-binary Encoder with Bubble Error Correction (BEC) Circuit for Flash Analog-to-Digital Converter (FADC)”, International Conference on Communications and Electronics, pp. 102-106, 2010.
برای رفرنس دهی به کتب دانشگاهی به روش IEEE به شکل زیر عمل می کنیم.
حرف اول نام نویسنده اول نام خانوادگی نویسنده اول حرف اول نام نویسنده دوم نام خانوادگی نویسنده دوم … حرف اول نام نویسنده n ام نام خانوادکی نویسنده n ام – عنوان کتاب داخل گیومه “ ” – محل نشر – نام ناشر – سال انتشار
B.Razavi, “Principle of Data Conversion System Design”, New York-IEEE Press, 1995
فرنس دادن به پایان نامه های دانشگاهی به روش IEEE به شکل زیرخواهد بود.
حرف اول نام نویسنده. نام خانوادگی نویسنده-عنوان پایان نامه-پایان نامه کارشناسی ارشد یا تز دکتری-نام دانشکده – نام دانشگاه – شهر- سال انتشار
Dai Zhang, “Design and Evaluation of an Ultra-Low Power successive Approximation ADC”, Master Thesis .Linköpings University, Linköping, 2015
خلاصه و جمع بندی
رفرنس نویسی اصول و قواعد خاصی دارد که برای اینکه پایان نامه ما اصالت خود را حفظ کند لازم است رعایت شود. ما بیشتر از مقالات تخصصی ، کتب دانشگاهی و پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکتری و در معدود مواردی از پایگاه های داده و سایت های اینترنتی برای رفرنس دهی پایان نامه استفاده می کنیم.
رفرنس دهی در متن پایان نامه و لیست کردن منابع در انتهای آن طبق اصولی که توضیح داده شده باید باشد تا بتوانیم یک پایان نامه منسجم و استاندارد را به نگارش در آوریم و خواننده بتواند به رفرنس های مورد نظر برای کسب اطلاعات بیشتر به راحتی دسترسی پیدا کند.
برای دریافت مشاوره در زمینه انجام پایان نامه کافیست وارد سایت استاد راهنما شده و درخواست خود را ثبت نمایید.
