فصل اول پایان نامه که از آن با نام مقدمه یا کلیات پژوهش نیز نام برده می شود مشابهت زیادی با پروپوزال دارد اما به صورت جزئی تر وارد مسایل می شود و حجم مطالب آن نیز بیشتر می باشد. در واقع فصل اول چشم اندازی از کل مطالب پیش روی پایان نامه را به مخاطب نشان می دهد و باید جذابیت خاصی داشته باشد تا خواننده مشتاق به ادامه دادن آن باشد و در عین حال شیوایی مطالب آن نیز به گونه ای باشد که قابل فهم بوده و خواننده را سردرگم نکند.
در این مطلب می خواهیم هر آنچه که مربوط به نگارش فصل اول پایان نامه می شود از تقسیم بندی محتوایی آن گرفته تا زمان شروع به نگارش آن، نکات و قواعد نگارشی و منابعی را که برای نگارش آن نیاز داریم به بحث و گفتگو بگزاریم.
فصل اول پایان نامه شامل چه بخش هایی می شود؟
در کل قاعده و قانون خاصی برای تقسیم بندی محتوایی فصل اول پایان نامه وجود ندارد و بسته به رشته و گرایش و موضوع پایان نامه بخش بندی آن می تواند متغیر باشد اما می توان به طور کلی گفت که باید به سوالاتی که در پروپوزال مطرح می شود پاسخ داده شود.
که این سوالات شامل بیان مساله پژوهش، اهمیت و ضرورت انجام تحقیق، سوالات تحقیق، اهداف اصلی پروژه شامل اهداف واقعی و آرمانی، روش تحقیق، فرضیات به کار رفته در آن و … است که فصل اول پایان نامه به شیوه ای کامل تر و متفاوت تر به آنها پاسخ داده خواهد شد. در اینجا ما سعی می کنیم از تکرار مکررات و مطالب کلیشه ای خودداری کرده و به اصل موضوع بپردازیم. مطلب زیرکه قواعد پروپزوال نویسی را به طور کامل شرح داده است.
البته این بدان معنی نیست که تمامی سرفصل ها و عناوین مقدمه پایان نامه باید دقیقاً مطابق سوالات مطرح شده در بخش پروپوزال باشد بلکه شما باید در عمل و به صورت مفهومی در نظر داشته باشید که باید به سوالات مذکور پاسخ دهید حال اینکه می توانید سرتیتر های متفاوتی را به کار ببرید.
شما در فصل اول پایان نامه باید قبل از هر چیزی موضوع مورد مطالعه را به خوبی تعریف کنید به طوری که شخصی که برای اولین بار آن را می خواند بتواند با آن ارتباط برقرار کند و موضوع را کاملاً درک کند. هر واژه تخصصی یا اصطلاحاتی که قرار است به کار ببرید را تعریف کنید، به خصوص واژگان کلیدی پرتکرار که مرتبط با موضوع پایان نامه هستند و نیاز هست تا موشکافی شوند.
در ادامه فصل مقدمه پایان نامه می توانید کاربر را به این سمت هدایت کنید که انجام دادن این تحقیق چه ضرورتی دارد و تحقیقات انجام شده قبلی چه ایراداتی داشته اند که شما می خواهید آن را برطرف کنید یا اینکه بهبودی در نتایج به دست آمده آنها حاصل نمایید.
اهدافی که در نظر دارید را می توانید در ادامه فصل اول پایان نامه بیان کنید. در واقع باید مشخص کنید که در نهایت هدف شما از انجام این تحقیق رسیدن به چه خواسته هایی هست و برای به این خواسته ها چه مراحلی را باید طی کنید.
برخی از اهدافی که در مقدمه پایان نامه مطرح می شوند به واقعیت نزدیک تر بوده و می توان تا حدودی آنها را برآورده ساخت اما برخی از اهداف آرمانی نیز در لابلای متن تعریف می شود که دست یافتن به آنها بنا به دلایل مختلف از جمله محدودیت های تکنیکی، اتفاقات پیش بینی نشده، نبود امکانات و یا محدودیت زمانی و … به سادگی مقدور نبوده اما رسیدن به آنها ایده آل ما می باشد.
در ادامه فصل اول پایان نامه باید راه حل ها و روش هایی که برای رسیدن به اهداف مساله پیش رو پیشنهاد می شود و فرضیاتی که در نظر گرفته ایم را مطرح نماییم. و در نهایت در بخش آخر فصل مقدمه پایان نامه باید به طور خلاصه وار توضیحاتی در مورد بقیه فصل های پیش رو و اینکه در ادامه قرار است چه موضوعاتی بررسی شود را بیاوریم.
چه زمانی شروع به نگارش فصل مقدمه پایان نامه کنیم؟
در پاسخ به این سوال که زمان مناسب برای شروع به نگارش فصل اول پایان نامه چه موقع می باشد می توانیم بگوییم که در ابتدای کار می توانید شروع کنید ولی با توجه به اینکه امکان دارد در طول کار نتایج به دست آمده و روش کار ما با آنچه که پیش بینی کرده بودیم متفاوت باشد باید حتماً یک بازبینی در فصل مقدمه پایان نامه در انتهای کار صورت گیرد.
برخی از مطالب فصل اول پایان نامه مانند تعاریف اولیه، ضرورت تحقیق، اهداف مساله و … معمولاً بدون تغییر باقی می مانند اما مسائلی مانند روش تحقیق، راه حل ها و فصل بندی پیش رو به احتمال زیاد تغییراتی داشته باشند. اگر نمی خواهید دوباره کاری کنید می توانید بخش هایی را که احتمال تغییر در آنها زیاد است به آخر کار موکول کنید.
به عنوان مثال اگر در رشته های فنی مهندسی تحصیل می کنید حتماً به نرم افزارهای شبیه سازی نیاز پیدا خواهید کرد و روش تحقیق و راه حل شما برای پاسخ به سوالات پایان نامه به نتایج شبیه سازی ها بستگی خواهد داشت و نمی توانید از قبل و به طور مشخص روش خاصی را انتخاب کنید و ممکن است نتایج به دست آمده با انتظارات شما تفاوت زیادی داشته باشد و نیاز باشد تا روش کارتان را عوض کنید.
نکات مهم نگارشی فصل اول پایان نامه
برخی از نکات مهم نگارشی برای نگارش فصل اول پایان نامه عبارتند از:
- زمان افعال به کار رفته در کل متن پایان نامه بر خلاف پروپوزال که به صورت آینده به کار می رفت اینجا باید به صورت گذشته و حال به کار رود باشد.
- صفحه بندی فصل مقدمه پایان نامه با شماره 2 شروع می شود. در صفحه یک نام فصل درج می شود که معمولاً برای سرفصل ها شماره گذاری نمی کنند.
- توالی مطالب و دسته بندی آنها باید به خوبی رعایت شود و حتماً از شماره گزاری عددی یا حروف الفبا برای مشخص کردن سرتیترها استفاده شود.
- اصطلاحات و واژه های تخصصی که در طول پایان نامه مکرراً استفاده می شود در فصل کلیات پژوهش باید کاملاً روشن شود و هیچ نقطه مبهمی باقی نماند.
- به عنوان یک قانون سرانگشتی می توان گفت که مجموع فصل اول و فصل دوم پایان نامه باید بین 20 تا 30 درصد حجم پایان نامه را تشکیل دهد که البته این تقسیم بندی بسته به موضوع می تواند متفاوت باشد.
- استفاده بیش از حد از مراجع در فصل کلیات پژوهش توصیه نمی شود ولی این بدان معنی نیست که کلاً رفرنس دهی را کنار بگزاریم.
- از به کار بردن مکرر واژه ها به خصوص واژگان کلیدی خودداری کنید زیرا این کار باعث خستگی خواننده می شود.
- از پاراگراف های بسیار طولانی پرهیز شود و اگر موضوعی نیاز به توضیح اضافه دارد باید با مهارت نویسندگی آن را به چندین پاراگراف تقسیم بندی کرد این کار باعث می شود که خواننده ارتباط معنایی خوبی با مطالب نوشته شده برقرار کند و سردرگم نشود.
- تمرکز بر اصل موضوع توصیه می شود پس از رفتن به حاشیه و توضیح مطالبی که در راستای اهداف پایان نامه نیست خودداری کنید.
- اگر خواستید جمله ای را از شخصی یا مرجعی عیناً نقل کنید آن را داخل گیومه بنویسید.
- به جای استفاده از ضمیر من از ضمیر ما استفاده کنید این کار به زیبایی نوشتاری کمک می کند.
از چه منابعی برای نگارش فصل مقدمه پایان نامه استفاده کنیم؟
فصل اول پایان نامه بیشتر حالت کلی گویی دارد و مفاهیم تخصصی تر به فصول بعدی موکول می شود پس می توان از همان منابع استفاده شده در بخش پروپوزال اینجا نیز استفاده کرد. به هر حال ذکر منبع فارغ از اینکه در کدام بخش از پایان نامه هستیم ضرورت دارد.
رفرنس دهی پایان نامه قواعد خاص خود را دارد که در پست اختصاصی مربوطه به آن پرداخته شده است اما در فصل مقدمه پایان نامه چون بیشتر بیان واقعیت ها و مسائلی که تا حدی روشن هست بیان می شود، مانند فصل های دیگر همچون روش تحقیق که ایده پایان نامه در آن مطرح می شود، حساسیت زیادی روی رفرنس دهی وجود ندارد اما بهتر است در این مورد نیز احتیاط لازم را به عمل آوریم.
خلاصه و جمع بندی
فصل اول پایان نامه نمایی از کل پایان نامه پیش رو می باشد پس باید در نوشتن آن نهایت دقت را به خرج دهیم چون مخاطب با مطالعه فصل اول تصمیم به خواندن بقیه پایان نامه یا منصرف شدن از ادامه آن می شود. در فصل کلیات پژوهش پایان نامه باید تقسیم بندی محتوایی به گونه ای باشد که به سوالات مطرح شده در پروپوزال به لحاظ مفهومی پاسخ داده شود حال آنکه می توان از سرتیتر هایی متفاوت استفاده نمود.
شروع نگارش فصل مقدمه پایان نامه را می توان به آخر کار موکول کرد چون در طول کار ممکن است نتایجی به دست آید که با آنچه قبل از شروع کار انتظار داشتیم مطابقت نداشته باشد. البته می توان نگارش مواردی همچون اهداف پایان نامه، ضرورت تحقیق و تعاریف اولیه را از همان ابتدا شروع کرد و بقیه کار را به آخر موکول نمود.
قواعدی که برای نگارش فصل اول پایان نامه به کار می رود تفاوت زیادی با بقیه فصول ندارد و همچنین می توان از همان منابعی که برای نگارش پروپوزال استفاده کردیم اینجا هم دوباره به کار ببریم.
برای دریافت مشاوره تا دفاع در هر مرحله ای که هستید می توانید درخواست خود را در بخش مشاوره انجام پایان نامه سایت استاد راهنما ثبت نمایید.
