استاد راهنما نقشی اساسی در پیش بردن مراحل انجام پایان نامه دارد از انتخاب موضوع گرفته تا روز دفاع می تواند دانشجو را راهنمایی کرده و از سردرگمی برهاند، پس انتخاب یک استاد راهنمای خوب و با تجربه در یک زمینه تخصصی بسیار حایز اهمیت است.
اما اینکه بر اساس چه معیارهایی استاد راهنما باید انتخاب شود؟ وظایف استاد راهنما در قبال دانشجو چیست؟ دانشجو چه وظایفی دارد؟ استاد مشاور در این بین چه نقشی داشته و آیا داشتن استاد مشاور ضروری است یا خیر؟ و بسیاری از سوالات دیگری که در این رابطه مطرح می شود را قصد داریم در این پست به آنها پاسخ دهیم پس تا آخر این مطلب با ما باشید.
وظایف استاد راهنما چیست و بر اساس چه معیارهایی انتخاب می شود؟
باید در انتخاب استاد راهنما نهایت دقت را داشته باشید زیرا پس از ثبت نهایی پروپوزال در سیستم تغییر استاد راهنما به سادگی قابل اجرا نبوده و حتی اگر موفق به این کار هم بشویم زمان بسیار زیادی را از دست داده ایم پس قبل از انتخاب استاد راهنما باید یک سری معیارها را بدانیم و با وظایف استاد راهنما آشنا باشیم و انتظاراتمان از او در حد معقولی باشد.
چون نباید با این دید جلو برویم که حل همه مشکلاتمان از وظایف استاد راهنما است و خودمان را در برابر مشکلات پیش رو در پروسه پایان نامه بی مسوولیت بدانیم. قبل از هر چیزی باید از ظرفیت خالی استاد راهنما مطمئن شویم و بیهوده وقتمان را تلف نکنیم و بعد از اطمینان از داشتن ظرفیت خالی، سراغ معیارهای انتخاب استاد راهنما باشیم.
داشتن مهارت و تخصص کافی
قبل از انتخاب استاد راهنما باید حتماً در مورد انتخاب موضوع پایان نامه با وی مشورت داشته باشیم و موضوعی را که انتخاب می کنیم در حوزه تخصصی وی باشد.
ممکن است شما خودتان به موضوع خاصی علاقه مند باشید و استاد راهنمایی را که برگزیده اید در این زمینه تخصص کافی نداشته باشد در این صورت کل بار پایان نامه بر روی دوش خودتان افتاده و انتظار هیچ کمکی از استاد راهنما نمی رود پس داشتن تخصص کافی در یک حوزه خاص شرط اول انتخاب استاد راهنما می باشد و انتخاب موضوع مناسب هم از وظایف استاد راهنما است.
برای دانستن اینکه تخصص یک استاد راهنما در یک حوزه خاصی کافی است با خیر می توانید CV او را در سایت دانشگاه مطالعه کنید و ببینید قبلاً در این زمینه یا زمینه های مشابه افرادی با وی درس پایان نامه را گذارنده اند یا خیر؟ و یا اینکه آیا قبلاً مقالات یا تحقیقاتی مرتبط با حوزه مورد انتظار شما داشته است یا خیر؟ و یا اینکه واحدهای درسی را که قبلاً در دانشگاه تدریس کرده با حوزه تخصصی مربوط به موضوع پایان نامه شما مرتبط است یا خیر؟
و حتی اگر خودتان با وی واحدی را پاس نکرده اید دانشجویان دیگر که واحد درسی شان را با استاد مورد نظر گذرانده اند سطح علمی وی را چه گونه ارزیابی می کنند. به هر حال داشتن دانش کافی و جوابگو بودن به سوالات دانشجو جزو وظایف استاد راهنما است.
ارتباط خوب با دانشجویان
معیار بعدی برای انتخاب استاد راهنما داشتن راتباط خوب و نحوه رفتار او با سایر دانشجویان است. چون رابطه بین دانشجو و استاد راهنما رابطه ای نزدیک است و قرار است با هم یک کار مشترک را انجام دهند باید بین طرفین تعاملی سازنده وجود داشته باشد.
ممکن است شما به دلیل مشغله کاری یا مشکلات خانوادگی و یا شخصی نتوانید تمام وقت خود را روی پایان نامه بگذارید در این شرایط باید استاد راهنما وضعیت دانشجو را درک کند و سطح انتظارات وی در حد توانایی های دانشجو باشد. البته این بدان معنی نیست که انجام کل روند پایان نامه جزو وظایف استاد راهنما باشد و دانشجو خود را کلاً کنار بکشد.
در دسترس بودن استاد راهنما
در دسترس بودن استاد راهنما و داشتن وقت کافی برای دانشجو هم معیار بسیار مهمی است. بسیاری از اساتید راهنما تخصص کافی داشته و رابطه ای صمیمی و دوستانه با دانشجویان دارند اما به دلیل مشغله کاری یا هر دلیل دیگری وقت کافی را برای دانشجو اختصاص نمی دهند و این به دانشجو ضربه می زند. از وظایف استاد راهنما گذاشتن وقت کافی برای دانشجویان است.
برنامه زمانی مشخص برای ارتباط با دانشجو
داشتن برنامه زمانی مشخص برای ملاقات با دانشجو هم بسیار با اهمیت است اینکه سر تایم مشخصی مثلاً هر هفته یکبار بتوانیم با استاد راهنما چه حضوری باشد چه آنلاین جلسه داشته باشیم و نحوه پیشرفت کارمان را گذارش داده و سوالاتمان را مطرح نماییم و با راهنمایی های استاد مراحل بعدی را طی کنیم. راهنمایی کردن دانشجو برای ادامه روند انجام پایان نامه و دادن چشم انداز بعدی هم از وظایف استاد راهنما می باشد.
سخت گیری و پیگیر بودن وضعیت پایان نامه
ممکن است دوست داشته باشید استاد راهنما روند اجرای پایان نامه را پیگیری نکرده و هیچ گونه سخت گیری به شما اعمال نکند اما این قطعاً به ضررتان خواهد بود و باعث می شود انگیزه کافی برای ادامه کار نداشته باشید.
یک استاد راهنمای خوب باید از وضعیت پایان نامه دانشجو کاملاً مطلع بوده و بر روند پیشرفت آن نظارت کامل داشته باشد و دانشجو را موظف به ارائه گذارش کار کند تا سر موعد تعیین شده پایان نامه بدون نقص به اتمام برسد. پیگیری مداوم وضعیت پایان نامه و نظارت بر روند پیشرفت کار جزو وظایف استاد راهنما می باشد.
به روز بودن استاد راهنما
یک استاد راهنمای خوب باید با موضوعات روز دنیا در تعامل باشد و صرفاً خود را با دانشی که چندین سال قبل به دست آورده محدود نکند. جستجوگر بودن و داشتن علاقه و اشتیاق برای یادگیری مباحث جدید شرط لازم برای انتخاب استاد راهنما است. بنابراین مطالعه کردن و یادگیری مداوم جزو وظایف استاد راهنما است تا بتواند راهنمایی های مناسبی به دانشجو ارائه کند.
به عنوان مثال علاوه بر دانش علمی ، تخصص نرم افزاری و آشنایی با نحوه کار نرم افزارها هم به نوبه خود پر اهمیت است و از وظایف استاد راهنما کمک به دانشجو در رفع اشکال نرم افزاری می باشد البته نه به این معنی که انتظار داشته باشیم همه مشکلاتمان را باید به استاد راهنما بسپاریم، اما آشنایی با شیوه کار و ابزارهای تحقیق برای استاد راهنما ضروری است.
استاد مشاور پایان نامه چگونه تعیین می شود و چه وظایفی دارد؟
استاد مشاور را معمولاً استاد راهنمای پایان نامه تعیین می کند و باید به موضوع پایان نامه اشراف کامل داشته باشد. معمولاً استاد راهنما تعیین کننده نمره پایان نامه است و مسوولیت ها و وظایف استاد راهنما در امر پایان نامه بیشتر است اما این بدان معنی نیست که استاد مشاور هیچ نقشی در روند انجام پایان نامه ندارد.
در صورت صلاح دید استاد راهنما می تواند بیش از یک استاد مشاور انتخاب کند که این امر بیشتر در مقطع دکتری رایج است. و نکته مهم اینکه در صورت موافقت استاد راهنما و گروه آموزشی مربوطه استاد مشاور می تواند از دانشگاه های دیگر هم انتخاب شود.
مواقعی که استاد راهنما در دسترس نیست می توانید از استاد مشاور کمک بگیرید و ارائه گذارش مرحله به مرحله پایان نامه برای استاد مشاور هم امری ضروری است. استاد مشاور باید علاوه بر نظارت بر روند اجرای پایان نامه در جلسه دفاع پایان نامه هم حضور داشته باشد. تمامی معیارهایی که برای انتخاب استاد راهنما گفته شد برای استاد مشاور هم صدق می کند و می توانید به استاد راهنما در انتخاب استاد مشاور پیشنهاد بدهید.
خلاصه و جمع بندی
در این مطلب وظایف استاد راهنما در انجام پروسه پایان نامه و معیارهای انتخاب استاد راهنما مورد بررسی قرار گرفت و به این نتیجه رسیدیم که داشتن یک استاد راهنمای خوب می تواند روند انجام پایان نامه را تسهیل کند و یک پایان نامه با کیفیت را به ثمر برسانیم همچنین به نقش استاد مشاور در انجام پایان نامه و چگونگی تعیین آن پرداختیم و همانطور که گفته شد می توان استاد مشاور را از دانشگاه های دیگر هم انتخاب نمود.
در صورتی که در روند انجام پایان نامه به دلیل کمبود وقت و یا عدم پاسخگویی اساتید راهنما به مشکل خورده اید و یا حتی در انتخاب موضوع توانایی تصمیم گیری ندارید می توانید با متخصصین گروه آموزشی استاد راهنما در هر مرحله ای از پایان نامه که هستید مشورت کنید و درخواست خود در بخش مشاوره انجام پایان نامه ثبت کنید.