پایگاه داده wos که نام کامل آن web of science هست بزرگترین و معتبرترین پایگاه داده استنادی علمی جامع و مهمترین پایگاه مقالات برای دانشجویان و محققان در کل دنیا است.
پایگاه داده وب آو ساینس ابتدا توسط موسسه تامسون رویترز در آمریکا پایه گذاری شد و پیشتر با نام web of knowledge شناخته می شد و اکنون تحت تملک موسسه clarivate analytic در آمده است. در این مطلب قصد داریم ابتدا به معرفی کامل این پایگاه استنادی بپردازیم و در ادامه نحوه استفاده از امکانات آن را شرح دهیم.
معرفی پایگاه داده wos و ویژگی های آن
بسیاری از اوقات این مساله برای دانشجویان پیش می آید که برای استفاده از یک پایگاه داده از جمله پایگاه داده wos و یا پایگاه داده اسکوپوس آن را در گوگل پیدا می کنند و به راحتی وارد آن می شوند و در سرچ باکس پایگاه مربوطه مقالات مورد نظرشان را یافته و حتی به چکیده و منابع هم دسترسی پیدا می کنند اما برای دانلود آن به مشکل بر می خورند غافل از اینکه ماهیت پایگاه های استنادی از جمله پایگاه استنادی wos متن کامل نیست و این پایگاه ها کتاب شناختی هستند نه مرجع دانلود مقاله و کتاب
اگر بخواهیم مقاله ای را به طور کامل دانلود کنیم باید وارد سایت ژورنال مربوط به آن شویم و از آنجا اقدام کنیم. پایگاه های استنادی کاربرد بسیار مهمی در اعتبار سنجی مقالات دارند.
مثلاً شما مقاله ای را از گوگل اسکولار یا از طرق دیگر دریافت می کنید و می خواهید بدانید که آیا این مقاله می تواند به عنوان مقاله بیس انتخاب شود یا خیر؟ یا اینکه خودتان مقاله ای را نوشته اید و می خواهید ژورنال های مرتبط با رشته و موضوع پژوهشی خودتان را بیابید در این شرایط پایگاه های استنادی می توانند لیست کاملی از مجلات معتبر را با رتبه بندی کامل در اختیار شما قرار دهد.
پژوهش های انجام گرفته در قالب کتاب ها ، مقالات کنفرانسی، مقالات ژورنال و حتی اختراعات ثبت شده از سال 1900 میلادی تا کنون که موضوعات مختلفی در تمامی حوزه ها و گرایش ها مانند علوم پایه ، فنی مهندسی ، پزشکی ، هنر ، علوم انسانی ، کشاورزی و … را پوشش می دهند در پایگاه داده wos موجود هستند.
این پژوهش ها علاوه بر زبان انگلیسی به زبان های دیگری از جمله چینی ، روسی ، کره ای ، پرتغالی ، اسپانیایی ، آفریقایی و کرواسی هم در وب آو ساینس موجود هستند.
همچنین امکانات جستجو در پایگاه داده وب آو ساینس هم مختلف است و شما می توانید بر اساس کشور ، زبان ، زمان انتشار ، موضوع و عنوان ، نام دانشگاه یا موسسه علمی ، قابل دسترس بودن رایگان ، نام نویسنده و … سرچ انجام دهید.
ویژگی های مثبت پایگاه داده wos به صورت زیر خلاصه می شود:
- علاوه بر زبان انگلیسی زبان های مختلف دیگر را پوشش می دهد تا محققان از سراسر جهان بتوانند به راحتی مستندات علمی خود را منتشر کنند.
- با روش های مختلف می توان در آن جستجو کرد.
- امکان جستجوی بسیار دقیق و کامل را می دهد.
- دسته بندی مجلات بر اساس شاخص های مختلف
- امکان دسترسی به تمام مراجع استنادی یک مقاله یا کتاب را می دهد.
- چکیده مقالات و کتاب ها را در اختیار کاربران قرار می دهد.
- موضوعات مختلفی را در همه گرایش ها و حوزه ها پوشش می دهد و یک منبع علمی غنی است.
- کیفیت بالای مقالات و کتاب ها به نحوی که پذیرش یک سند علمی در آن به سادگی نیست.
- اطلاعات در آن به صورت هفتگی به روز می شود و می توان جدیدترین تحقیقات انجام شده را یافت.
- کاربرپسند بودن و سهولت استفاده از امکانات آن
پایگاه های داده زیر مجموعه وب آو ساینس
پایگاه داده wos شامل شش زیر مجموعه پایگاه داده آنلاین است که موضوعات مختلفی را در بر می گیرند.
- Science Citation Index Expanded که شامل حدود 8500 ژورنال علمی معتبر می باشد.
- Social Sciences Citation Index که شامل حدود 3000 ژورنال در زمینه علوم اجتماعی هست.
- Arts & Humanities Citation Index که شامل حدود 1700 ژورنال در زمینه هنر و علوم انسانی هست.
- Emerging Sources Citation Index که شامل حدود 5000 ژورنال در زمینه های مختلف مانند علوم ، علوم اجتماعی و علوم انسانی است.
- Book Citation Index که شامل 60000 کتاب منتخب در تمامی زمینه ها است.
- Conference Proceedings Citation Index شامل حدود 160000 مقاله کنفرانسی در تمامی زمینه ها و علوم مختلف است.
مقاله ISI
به احتمال زیاد اصطلاح مقاله ISI را زیاد شنیده اید این اصطلاح مربوط به مجلاتی است که در پایگاه داده وب آو ساینس نمایه شده اند و مخفف عبارت موسسه اطلاعات علمی Institute for Scientific Information است که پایه گذار web of science و وابسته به موسسه تامسون رویترز بود که اکنون متعلق به clarivate analytic می باشد.
بسیاری از دانشگاه ها شرط دفاع در مقطع دکتری را داشتن مقاله ISI عنوان می کنند یا انتخاب مقاله بیس را به ISI بودن آن مشروط می کنند که این اهمیت مقالات و مجلات نمایه شده در پایگاه داده wos را نشان می دهد. مجلات ISI از کیفیت علمی بالایی برخوردار هستند و پذیرش مقاله در این مجلات به سادگی ممکن نیست.
شاخص ارزیابی مقالات در پایگاه داده wos
ارزیابی مقالات در پایگاه داده web of science با استفاده از مشخصه ایمپکت فاکتور (Impact factor) یا ضریب تاثیر صورت می گیرد که هر چه مقدار آن بالاتر باشد ژورنال مورد نظر از اعتبار بالاتری برخوردار است.
در واقع دو نوع دسته بندی برای مقالات وجود دارد 1- تمامی مقالاتی که بدون امپکت فاکتور در wos نمایه شده اند تحت عنوان عنوان مجلات ISI-Listed شناخته می شوند. 2- مقالات دارای ایمپکت فاکتور که جزو لیست مجلات JCR هستند.
شایان ذکر است مقالاتی که در لیست مجلات JCR قرار دارند دارای سطح Q نیز می باشند که به چهار سطح Q1,Q2,Q3,Q4 تقسیم می شوند و امروزه به جایISI از اصلاح JCR استفاده می کنیم چون ISI مربوط به موسسه تامسون رویترز بود که با تغییر مالکیت آن به Clarivate اصطلاح ISI منسوخ شده و جای خود را به JCR (مخفف Journal Citation Report) داده است، هر چند معیارهای ارزیابی آن با ISI هیچ تفاوتی ندارد و فقط نام آن تغییر کرده است.
ضریب تاثیر چیست؟
به طور خلاصه وار شاخص Impact factor یک شاخص علمی است که میانگین تعداد استنادات به یک مجله (citation) را در یک بازه زمانی مشخص نشان می دهد.
شاخص H-Index چیست؟
علاوه بر ایمپکت فاکتور و Q که برای ارزیابی مقالات مورد استناد هستند برای ارزیابی نویسندگان هم شاخص H-Index وجود دارد که نشان می دهد یک نویسنده چه قدر عملکرد موثری داشته است.
نحوه استفاده از امکانات رایگان وب آو ساینس
پایگاه داده wos هم مانند اسکوپوس پولی است و باید از طریق اکانت دانشگاهی به امکانات آن دسترسی داشت اما می توان از امکانات رایگان آن هم استفاده کرد که در ادمه نحوه استفاده از امکانات رایگان آن را آموزش خواهیم داد.
یک پایگاه داده جانبی وابسته به وب آو ساینس تحت عنوان MJL مخفف Master Journal List وجود دارد که استفاده از آن رایگان است. برای دسترسی به این پایگاه داده وارد سایت mjl.clarivate.com می شویم که محیط کاربری آن را در زیر مشاهده می کنید.
اگر می خواهید اطلاعات کاملی در مورد یک مجله به دست آورید در بخش سرچ سایت می توانید عنوان مجله یا ISSN آن را بنویسید. لازم به ذکر است که ISSN یک شماره سریال استاندارد بین المللی هشت رقمی است که برای هر مجله منحصر به فرد می باشد.
به عنوان مثال مجله ای معلق به موسسه ieee با عنوان ieee access را سرچ می کنیم. اطلاعات مختصری از ژورنال مورد نظر مانند ناشر ژورنال و کشور آن ، شماره سریال ISSN و حوزه تخصصی ژورنال مربوطه را در اختیار قرار می دهد و در صورتی که بخواهیم اطلاعات بیشتری کسب کنیم باید ابتدا یک اکانت رایگان بسازیم و بعد وارد view profile page شویم.
در بخش زیرین (Other Possible Matches) می توانید سایر مجلاتی را که هم حوزه با مجله سرچ شده هستند و موضوعات مشابه را پوشش می دهند مشاهده کنید.
اما اگر هیچ مجله خاصی را در نظر ندارید و می خواهید در یک حوزه موضوعی خاصی سرچ کنید می توانید با سرچ کلید واژه مد نظر به لیست مجلاتی که در این حوزه موجود هست دست یابید. مثلاً اگر می خواهید در حوزه مهندسی پزشکی به دنبال مجلات بگردید با نوشتن کلید واژه biomedical engeenering در تب جستجو تعداد 246 ژورنال را به ما معرفی می کند که می توانیم هر کدام را با جزییات کامل بررسی کنیم.
نتایج جستجوها در پایگاه داده wos بر اساس حروف الفبا مرتب می شوند. همچنین می توانیم با اعمال یک سری فیلترها در سمت چپ جستجوها را محدودتر نماییم مثلاً فقط دنبال ژورنالهای دسترسی آزاد (open access) بگردیم یا جستجو را بر حسب کشور یا زبان محدود کنیم و یا اینکه در حوزه خاصی به دنبال مجلات باشیم.
خلاصه و جمع بندی
در این مطلب به معرفی پایگاه داده wos و نحوه استفاده از امکانات رایگان آن پرداختیم. این پایگاه داده معتبرترین پایگاه مستندات علمی در جهان است که موضوعات مختلفی را پوشش می دهد. مجلات در این پایگاه داده به زبان های مختلفی منتشر می شوند که متاسفانه زبان فارسی را شامل نمی شود.
علاوه بر مقالات ، مستندات علمی دیگر مانند کتابهای تخصصی ، اختراعات ثبت شده ، وبسایتهای علمی هم در این پایگاه داده نمایه می شوند. مقالاتی که در وب آو ساینس نمایه می شوند از اعتبار علمی بسیار بالایی برخوردار هستند و بسیاری از دانشگاه های کشور آن را ملاک شرط پذیرش مقاله می دانند.
در صورتی که برای پذیرش مقاله ISI مایل به دریافت مشاوره هستید می توانید درخواست خود را در بخش انجام پروژه وبسایت استاد راهنما ثبت کنید.
